Verstaanbare zorg - deel 5: gezondheidsvaardigheden van de patiënt
'Verstaanbare zorg’ is een uitdaging met veel facetten. Voor de een gaat dit vooral over meertaligheid, voor de ander over laagdrempelig taalgebruik of het verhogen van gezondheidsvaardigheden. We plozen de verschillende deelaspecten van verstaanbare zorg uit, en gaan de komende maanden op zoek naar concrete oplossingen. Intussen delen we onze inzichten graag met jullie. In dit artikel bespreken we het vijfde deelaspect van de uitdaging, namelijk gezondheidsvaardigheden bij de patiënt en hoe je die kan verhogen.
Waarom vormen gezondheidsvaardigheden een uitdaging?
Gezondheidsvaardigheid is geen evidentie. Zelfs niet in een maatschappij waar je voor elke kwaal dokter Google kunt raadplegen. Of waar je met één muisklik tientallen pagina’s over een medische kwaal kunt opzoeken. Vaak komt het erop neer je therapie nauwkeurig te volgen. Eén pilletje of druppel kan te veel zijn. Een misverstand of miscommunicatie is helaas snel gebeurd. Dat bewijst deze getuigenis.
"Ik had eens een diabetespatiënt. Had haar grondig uitgelegd en getoond hoe en hoeveel insuline je moet inspuiten. Hoe je de lucht uit de insulinepen moet halen. Twee dagen later komt die persoon binnen op de spoedafdeling. Ze had heel de pen ingespoten. Op dat moment voel je je schuldig, ook al weet je dat je de uitleg correct hebt overgebracht ‘We hadden het je toch uitgelegd?’, vroeg ik. ‘Ja, maar ik had het niet begrepen’.”
Meer van deze getuigenissen? Luister dan naar de audiofragmenten van de Intercultureel bemiddelaars bij AZ Sint-Lucas en andere zorgverleners.
Welke oplossingen bestaan er?
Gelukkig bestaan er vandaag enkele interessante tools die oefenen op die gezondheidsvaardigheden. Enkele voorbeelden:
- Tools die patiënten gezondheidsvaardigheden bijbrengen. Bijvoorbeeld het voorlichtingsmateriaal van Begrijp Je Lichaam. Anatomische afbeeldingen en eenvoudige teksten maken het menselijk lichaam en veelvoorkomende klachten aanschouwelijk.
- Tools waarmee patiënten leren communiceren over hun gezondheid. Bijvoorbeeld het platform Hoestie.nu: wanneer je ernstig ziek bent, kan je via dit platform je verhaal delen. Het is een manier die niet belastend is want je hoeft het maar één keer de vertellen via je eigen gepersonaliseerde pagina. Bovendien kan je het delen met wie je wil. Ook voor het thuisfront is het een interessant medium. Zo blijven ze immers betrokken en kunnen ze je steunen.
- Live workshops & ondersteuning. Bijvoorbeeld het maandelijkse Digicafé in de bib De krook waarbij een coach je verder helpt rond een bepaald thema.
- Live begeleiding door ervaringsdeskundigen. Bijvoorbeeld de Gezondheidsgidsen van de Stad Gent. Dat zijn vrijwilligers uit de doelgroep die zijn opgeleid om kwetsbare mensen te ondersteunen en om de gezondheidsvaardigheden van mensen te versterken. (Foto: Lieve Vanoverschelde, coördinator Gezondheidsgidsen)
De grootste troeven van deze tools?
Ze zorgen voor een verhoging van de autonomie van de patiënt. Verder vullen ze een informatienood van de patiënt of van de omgeving in.
Welke kansen zien wij vanuit Comon?
Begeleiding en tools zoals ‘Begrijp je lichaam’ en ‘Hoestie.nu’ zijn stappen in de goede richting. Maar alles kan altijd beter, denken wij vanuit Comon. We focussen ons op eigenschappen die de tools naar een nog hoger niveau kunnen tillen. Waar wij aan denken:
- Hoe maken we een beter onderscheid tussen kwalitatieve en minder kwalitatieve tools?
- Hoe kunnen patiënten proactief met deze tools aan de slag gaan?
Welke oplossingen bedachten Gentenaars?
Alles voor een gezonder Gent. De afgelopen weken stroopten enkele Gentenaars de mouwen op en lieten hun gedachten de vrije loop. Van het ene zotte idee bouwden ze verder naar een ander pienter inzicht, om zo te komen bij een innovatieve oplossing om U tegen te zeggen. Voor de uitdaging over gezondheidsvaardigheden kwam deze oplossing uit de bus: Delen is helen.
Delen is helen
Wat als ... we nu eens een ‘Facebook van de gezondheid’ creëren. Een socialemediakanaal waarop je als patiënt bijleert en je je tegelijk ook meer verbonden voelt met anderen met dezelfde ziekte? Door te praten met lotgenoten krijg je meer inzicht in je aandoening en leer je hoe je ermee kan omgaan.
De mogelijkheden zijn divers: informatie delen op je tijdlijn, je aansluiten bij groepen met dezelfde diagnose. Je kan ook werken met een beloning wanneer je bepaalde activiteiten goed hebt uitgevoerd. Een virtuele schouderklop en zo kan je er weer tegenaan.
Volgende stap
Alle innovatieve oplossingen legden we voor aan experts in verstaanbare zorg. Samen met hen bekeken we welke oplossingen we nu echt zouden moeten uitproberen, om een experiment rond verstaanbare zorg op te zetten. In februari gaan enkele tientallen studenten hiermee een week lang experimenteren tijdens de Maakmarathon van Comon.